DİYET VE SAĞLIKLI BESLENME
DİYET VE SAĞLIKLI BESLENME ARASINDAKİ İLİŞKİ
Günümüzde, sağlıksız beslenme, sigara, alkol ve stres gibi unsurların sağlığı ve kardiyovasküler hastalık riskini etkilediği, hipertansiyon ve diyabet gibi kronik hastalıklardaki morbidite ve mortaliteyi önemli ölçüde etkilediği bilinmektedir.
Beslenme biliminde yer alan başlıca besin öğelerinden bahsedelim; Besin öğeleri makro ve mikro besin öğeleri olarak iki gruba ayrılmıştır. Makro besin öğeleri proteinler, yağlar, karbonhidratlar ve sudur. Mikro besin öğeleri, vitaminler, mineraller ve iz elementler (demir, flor vb.) gibi diyette küçük miktarlarda bulunan öğelerdir. Doğru beslenme şekli sadece fiziksel özellikleri etkilemez (fit olma, yağ ve kas oranlarındaki değişimler vb) metabolik hastalıklardan korunmanın ve sağlıklı bir yaşam sürmenin ön koşullarından biridir.
SAĞLIKLI VE DOĞRU BESLENME KAVRAMI BU MADDELER İLE AÇIKLANABİLİR:
- Yeterli beslenme
- Dengeli beslenme
- Besin çeşitliliğine yer verme
- Sağlığa zararlı besinlerden kaçınma
Daha önceki bilgilendirme yazılarımızda yeterli ve dengeli beslenin tanımını detaylıca yazmıştık. Yeterli ve dengeli bir beslenme nasıl olur tekrar hatırlamak adına yazıya bir göz atın deriz.
Besin çeşitliliği yaratın! Örneğin beslenmenize farklı renklerde sebzeler ve meyveler ekleyin. Sarı, kırmızı, mor, yeşil vb. renklerdeki sebze ve meyveler vücudunuza farklı besin öğeleri takviyesi almanızı sağlayacaktır.
Oldukça yağlı, yüksek karbonhidratlı ve yüksek kalorili besinlerin tüketiminden kaçının ve kendinize bir tüketim sıklığı belirleyin.
DÖRT YAPRAKLI YONCA MODELİ
Besin ve Beslenme Konseyi, 1958 yılından beri besinlerin dört grup altında toplanmasının uygun olacağını belirtmiştir. Dört yapraklı yonca olarak adlandırılan bu besin grupları şu şekildedir:
1- Süt Grubu
2- Et - Yumurta - Kurubaklagil Grubu
3- Sebze ve Meyve Grubu
4- Ekmek ve Tahıl Grubu
Yeterli ve dengeli bir beslenme, sağlıklı beslenme için ana öğünlerinizde tabağınızda bu dört besin grubundan da bulundurmalısınız. Ancak tabi ki bu besin grubunu tüketirken porsiyon kontrolü yapmayı ihmal etmemelisiniz.
DİYET NEDİR?
Gelelim ‘’Diyet’’ kavramına! Diyet kelimesi toplumda oldukça yanlış ifade edilmektedir. Özellikle de kilolu bireyler için duymaktan nefret edilen bir algı haline gelmiştir. ‘’Diyet eşittir zayıflamak’’ şeklinde tanımlamak doğru değildir.
Doğru tanım DİYET = SAĞLIKLI, YETERLİ VE DENGELİ BESLENME dir ve aslında diyet aslında beslenme biçimini ifade eder. Zayıflamak isteyen biri ‘’Zayıflama diyeti yapıyorum’’ demesi daha doğrudur. Veya kilo alma için uzmana başvurmuş bir bireyin ‘’Kilo alma diyeti yapıyorum’’ şeklinde ifade etmesi daha doğrudur.
Yaşamı sağlıklı, dinç ve üretken devam ettirebilmek adına sağlıklı beslenmeye özen gösterilmelidir.
Sağlıklı günler dileriz ..
Uzm. Dyt. Ayşenur Fişek
KAYNAKLAR
- Kavas A. Sağlıklı Yaşam İçin Doğru Beslenme. 3. Basım, İstanbul: Literatür Yayıncılık, 2003: 6-15.
- T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye’ye özgü beslenme rehberi (TÜBER)
- Ferguson KJ. Health behaviour. Wallace RB. Public Health& Preventive Medicine. 14. Basım Stamford: Appleton& Lange, 1998: 811-816.